Een beweging van genezen naar voorkomen

We willen investeren in deze basis: van genezen naar voorkomen. Als gemeenteraad willen we dat de gemeente een gezonde leefstijl van onze inwoners ondersteunt. In het Land van Cuijk streven we naar een gezonde leefomgeving. ‘Gezond’ betekent fysiek gezond, mentaal gezond, een goede kwaliteit van leven, meedoen in de samenleving, zingeving en dagelijks functioneren. Dat betekent zo veel mogelijk in de eigen buurt kansen krijgen om gezond te leven. Vooral voor kinderen is die versterking van het gewone, dagelijkse leven belangrijk. Deze gemeenteraad wil dat de gemeente daar werk van maakt, in

samenspraak met ouders en professionals rond kinderen.

Zorg moet tijdig beschikbaar zijn, deskundig zijn, aansluiten op de vraag en uitgaan van de menselijke maat. Maar er is grote druk op de zorg. Het gebruik van jeugdzorg en voorzieningen vanuit de Wmo stijgt. Er is te weinig zorgpersoneel beschikbaar en er zijn wachtlijsten. Ook constateren we dat het inzetten van zorg gepaard gaat met veel (bureaucratische) handelingen, wat tijdige inzet van zorg en efficiënte inzet van personeel niet ten goede komt. Dit vraagt om ingrijpen, ook van de gemeente.

Er is een (landelijke) toename van mensen met overgewicht. We constateren dat de gemeente al veel doet in het stimuleren van een gezonde leefstijl. We zien kansen om dit verder te ontwikkelen, waarbij we sport/bewegen en voeding cruciaal vinden.

We constateren dat Land van Cuijk een vergrijzende bevolking heeft. Dit biedt uitdagingen, maar ook kansen. De gemeenteraad wil dat de gemeente deze inwoners ondersteunt bij het inzetten van hun werken levenservaring als vrijwilliger of mantelzorger.

Bij de zorg voor jeugd zien we veel verschillende organisaties. Hierdoor gaat er veel tijd in overleg zitten en is er een risico op verkokering en onduidelijkheid over verantwoordelijkheden. Dat wordt nog versterkt, omdat preventie (de beweging naar voorkomen van zorg) goede afstemming vraagt. Hier willen we als gemeenteraad blijvende aandacht voor. Daarbij zien we ook toe op onze eigen beleidskaders en inkoopcriteria.

(Op weg naar) de gewenste situatie

Goede zorg met een beweging van genezen naar voorkomen

We willen inzetten op laagdrempelige initiatieven die zorg voorkomen.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Van belang hierbij vinden we:
- Inzet op innovatie bij de combinatie van wonen, zorg en welzijn;
- ondersteunen van talentontwikkeling, vrijwilligerswerk en mantelzorgtaken;
- inzet gericht op groepen/wijken in plaats van individuen;
- gemeente en zorgverleners gaan uit van de aanpak van Positieve Gezondheid.

We geven het college de volgende uitgangspunten mee voor deze beweging
- Uitgaan van eigen kracht, regie en vraag: wat kan en wil de inwoner zelf, wat heeft de inwoner nodig;
- integrale benadering: uitgaan van de pijlers van positieve gezondheid. Via een brede blik op gezondheid kijken waar inwoners sterker en gelukkiger van worden;
- normaliseren;
- maatwerk leveren;
- 1 gezin, 1 plan, 1 contactpersoon;
- aandacht en waardering voor vrijwilligers en mantelzorgers;
- kleinschalige zorg met de menselijke maat; inzet dichtbij de eigen woon- en leefomgeving;
- handelen op basis van vertrouwen in de kennis en kunde van zorgverleners.

We willen tijdige, deskundige en betaalbare zorg voor inwoners die dat nodig hebben. Hierbij willen we inzetten op het terugdringen van wachtlijsten en bureaucratie in de zorg en een betere aansluiting van vraag en aanbod.

De eerste stap in dit proces is dat we graag inzicht willen in mogelijkheden om grip op de zorg te krijgen. Dat begint met begrip van over de (politieke) ‘knoppen’ waar we aan kunnen draaien. Onder andere zijn dat vragen als:

- Kunnen we (jeugd)zorg deels naar ons toe trekken in plaats van inkopen?
- Zijn er mogelijkheden voor efficiënter (her)gebruik van hulpmiddelen vanuit de Wmo?
- (Hoe) kunnen we, met behoud van het oordeel van de professionals, keuzes maken in de zorg?

Bijvoorbeeld door maatschappelijke waarden vast te stellen die richting kunnen geven.

We willen als gemeenteraad kunnen toezien op de beweging van genezen naar voorkomen.

We willen dat het college ons inzicht geeft in de verhouding tussen preventie en zorg op dit moment.
We vragen het college om de raad een voorstel te doen voor een doeltreffende en efficiënte wijze van analyse van en toezien op deze beweging.

Een fysiek gezonde leefstijl

We willen een fysiek gezonde leefstijl stimuleren.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Van belang hierbij vindt de raad:
- Meer aandacht voor gezonde voeding. Suggesties zijn: een aanspreekpunt gezonde voeding, een ‘check’ voor ouderen op gezonde voeding en meer bewustwording voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Een politiek discussiepunt is het al dan niet doorvoeren naar het vestigingsbeleid door bijvoorbeeld een stop op toename van fastfood restaurants;
- de openbare ruimte inrichten zodat bewegen ‘natuurlijk’ wordt. Suggesties zijn: hierop beoordelen bij nieuwbouwprojecten, beweegtuinen en struinpaden;
- een proactief en laagdrempelig aanbod voor bewegen en sporten;
- behoud van (een divers aanbod van) sport- en beweegaanbieders door financieel en/of inhoudelijk te ondersteunen;
- de mogelijkheden onderzoeken hoe de gemeente (bescheiden) topsport kan stimuleren.

Sterke basis voor de jeugd

We stimuleren actief dat kinderen en jongeren talenten kunnen ontwikkelen, kansen kunnen pakken en gezond opgroeien. Hiervoor is een intensieve samenwerking nodig van partijen rond het kind en hun ouders: scholen, kinderopvang, welzijnswerk, Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), GGD, bibliotheek et cetera.

We willen dat deze partijen samen met kinderen/gezinnen, vrijwilligers en verenigingen de verantwoordelijkheid krijgen om lokaal kansen en een sociaal netwerk te creëren voor kinderen. Dit moet leiden tot een toename van de belangrijkste beschermende en een afname van de meest relevante risicofactoren in de (woon)kern van het kind. Denk hierbij aan opvoeding, gezondheid, veiligheid/overlast, sociaal netwerk en participeren in de samenleving.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Hierbij zijn van belang:
- Samenwerking in integrale kindcentra (IKC’s) in fysieke of netwerkvorm van alle partijen;
- een rijke schooldag (en de toegang daartoe) met aanbod rond sport/cultuur/talentontwikkeling. Dit kan onder begeleiding van een professional, maar dit kan ook het verenigingsleven zijn. Wel van belang blijft de actieve stimulering van kinderen om in contact te komen met elkaar en op het terrein van sport en cultuur;
- jongeren- en gezinsparticipatie in de kern/maatschappij;
- jongerenwerk als preventieve voorziening, ook op het gebied van veiligheid/criminaliteit;
- een aantrekkelijke programmering aan activiteiten;
- initiatieven gericht op kennismaking, ontmoeten, dialoog en netwerkvorming.

We willen de kansen van kinderen door en in het onderwijs vergroten. Ouderbetrokkenheid en geletterdheid (van het hele gezin) zijn hierbij van groot belang.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Van belang hierbij:
- Een continu aanbod voor talige ontwikkeling, te starten bij het stimuleren van Vroeg- en Voorschoolse Educatie;
- verbetering in de instroom voor onderwijs aan nieuwkomers / anderstaligen / NT2 onderwijs;
- meer mogelijkheden in de eigen gemeente/eigen kern voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften/behoefte aan uitdaging (zo veel mogelijk op school);
- voor het basisonderwijs: scholen in de nabije leefomgeving van het kind, waarbij kwaliteit van het onderwijs voorop staat;
- voor het voortgezet- en beroepsonderwijs: keuzemogelijkheden in profiel en opleiding waarbij kwaliteit van het onderwijs voorop staat en aansluiting op de arbeidsmarkt van groot belang is;
- voor het basis en middelbaar onderwijs: aandacht voor veilige bereikbaarheid.

We willen de ondersteuningsstructuur vanuit scholen en kinderopvang versterken. De aansluiting onderwijs-jeugdzorg vinden we van groot belang omdat school/kinderopvang de vind- en werkplek is om kinderen en gezinnen te bereiken, elkaar te laten ontmoeten en om (laagdrempelig) te ondersteunen waar nodig. We willen hierbij investeren in het CJG.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Van belang hierbij:
- Aanwezigheid van het CJG op de scholen, waarbij zowel preventieve inzet wordt gedaan als directe toekenning van zorg (zonder wachtlijst bij het CJG) mogelijk is;
- samenwerking in ondersteuningsstructuur tussen CJG, GGD, Sociom voor onderwijs en kinderopvang;
- collectieve inzet van gespecialiseerde jeugdhulp op scholen (voor speciaal onderwijs)/vorm voor gezamenlijke financiering onderwijs- en jeugdbudget;
- inzet (/harmonisatie) van passende kinderopvang om ook kinderen met extra ondersteuningsbehoefte een plek te kunnen bieden in een reguliere setting (inclusie).

We willen laagdrempelige (/beschikkingsvrije) zorg en ondersteuning verstevigen buiten scholen/kinderopvang. We verwachten dat daardoor de noodzaak voor gespecialiseerde jeugdhulp afneemt. Ook hiervoor is investeren in het CJG nodig als belangrijke basisvoorziening voor preventie en toegang tot jeugdzorg en spilfunctie in het netwerk rond jeugd.

We zien dit graag terug in het op te stellen beleid voor onze nieuwe gemeente. Van belang hierbij:
- Inzet op de samenwerking tussen gemeente en geboortezorg voor een ‘kansrijke start’ in de eerste 1000 levensdagen van het kind;
- inzet op fysieke gezondheid incl. gezonde voeding en afname middelengebruik;
- meer voorzien in vormen voor laagdrempelige ondersteuning voor gezinnen zoals steunouders;
- versterken preventieve (makelaars- en netwerk)functie CJG;
- het inzetten van een armoedecoördinator.

Samenspel

De gemeenteraad wil passend toezien op het sociaal domein. Als raad willen we daarom niet alleen in de ‘beeldvormende fase’, (voorafgaand aan besluiten) in gesprek met belanghebbenden, maar juist ook in de fase van uitvoering en beheer. We willen volgen hoe besluiten in de praktijk uitpakken. Dat is van belang om zicht te krijgen op en begrip te krijgen voor de uitwerking van onze besluiten. Waar nodig sturen we bij. We vragen de griffie ons te adviseren over een goede manier om dat te doen. We kiezen er vooralsnog voor om daarbij de aandacht te richten grip krijgen op de kwaliteit en kosten van de zorg. Ook willen we nauw betrokken zijn bij de ondersteuning van kinderen en de samenwerking tussen school en zorg en het effect van laagdrempelig aanbod.