Samenspel en kernendemocratie

Samenspel en kernendemocratie

Terug naar navigatie - Samenspel en kernendemocratie
Tijdens het denken over het raadsprogramma heeft de gemeenteraad ook een gezamenlijke verkenning gedaan rond democratische samenspel in Land van Cuijk. Hoe werken we samen aan maatschappelijke opgaven als gemeente en gemeenschap? Wat vinden we daarbij belangrijk?
Hoewel de gemeente groter is dan vroeger, willen we evengoed en liefst beter gebruik maken van de kracht en kennis van de inwoners bij het maken van plannen en beleid. Essentieel voor wijze besluiten met een goede uitvoering is dan ook: goed samenspel. De gemeenteraad voelt zich verantwoordelijk voor goed democratisch samenspel in de gemeente én de gemeenschap. Voor het samenspel in en met de kernen. En goed samenspel ‘intern’ in het gemeentehuis: onderling tussen partijen, met het college, met de organisatie en met de griffie. Dit raadsprogramma is daarvan een goed voorbeeld.
Een goede lokale democratie vraagt erom dat je keer op keer kijkt waar de zeggenschap ligt. Wie waar met wie over gaat. Bijvoorbeeld als de raad meer zeggenschap voor inwoners rond een opgave wil, of bijvoorbeeld als de raad het nodig vindt dat het gemeentebestuur ten opzichte van marktpartijen of publieke organisaties juist steviger bestuurt. Deze raad wil dat de gemeente dan zorgt voor passende vormen voor mensen die willen meedoen, passend bij de opgave, de mensen die daar mee te maken
hebben en de fase waarin we zitten.
De gemeenteraadsleden zijn niet alleen aanspreekbaar op de inhoud van besluiten van het gemeentebestuur: het ‘wat’. Zij willen ook aanspreekbaar zijn op de manier waarop besluiten tot stand komen, en voor de manier waarop de gemeente uitvoering geeft aan die besluiten: het ‘hoe’. Daarop willen zij sturen en toezien.
De raad wil ook sturen en toezien op een goed democratisch proces vanuit heldere criteria (democratische waarden). In de loop van de periode kunnen deze criteria verder invulling krijgen, heel ‘zwart/wit’ in een participatienota, maar natuurlijk ook door het te laten zien, als gemeentebestuur en gemeentelijke organisatie. We verwachten van het college en de organisatie dat zij de wens van de raad voor meer en beter samenspel, recht doet in raadsvoorstellen en beleid.

(Op weg naar) de gewenste situatie

Terug naar navigatie - (Op weg naar) de gewenste situatie
Veel op het gebied van kernendemocratie gaan we nog uitvinden en verfijnen. In de raadsgroep Kernendemocratie gaan we, samen met inwoners, aan de slag om hier verder invulling aan te geven. In dit raadsprogramma doen we een eerste aanzet.
  • We verzoeken het college een voorstel te doen voor een passend budget voor de kernen en een ontwerp voor de manier waarop de gebiedsmakelaars en de kernen met dat budget zouden kunnen omgaan.
  • We willen duidelijkheid over de haalbaarheid en mogelijkheden (ook financieel) om de focuspunten uit de kernenCV’s verder brengen. De manier waarop we dat doen, moeten we echt met elkaar uitvinden. Dat doen we samen de dorps- en wijkraden, organisaties en inwoners.
  • We vragen het college voorstellen te doen naar de manier waarop de gemeente de samenwerking tussen dorps- en wijkraden kan ondersteunen. Vanzelfsprekend vragen we de kernen waar zij behoefte aan hebben.
  • We verwachten dat het college in elk raadsvoorstel duidelijk opschrijft hoe inwoners zijn betrokken, bijvoorbeeld in een participatieparagraaf.
De volgende democratische waarden vindt de gemeenteraad in elk geval belangrijk:
 
Erbij horen
    • Groepen die zich niet vanzelf melden of zich laten horen, zoeken we actief op als raad en als gemeente.
    • We houden rekening met de belangen van de minderheid als we met de meerderheid een besluit nemen.
    • We willen eenvoudige manieren van werken in duidelijke taal.
Transparant en open
    • We willen dat er openheid is over spelregels voor hoe je tot besluiten komt rond een opgave.
    • Waar mogelijk willen we de spelregels bepalen met de mensen die willen deelnemen aan een samenwerkingsproces.
De moeite waard
    • Meedoen moet uiteindelijk zichtbaar de moeite waard zijn voor bewoners en andere betrokkenen. Het moet ergens over gaan, en het moet gaan over wat bewoners echt belangrijk vinden.
    • We willen werken aan verschillende soorten van meedenken, meedoen en meebeslissen, die recht doen aan verantwoordelijkheden en belang.
Ter plekke contact
    • We kiezen vormen en manieren van werken die passen bij mensen en hun omgeving.
Naar elkaar luisteren
    • We maken actief ruimte voor een open gesprek, in de tijd en in werkvormen.
    • We scheiden in gesprekken belang, feiten en emotie, maar geven alles aandacht.
    • Samenwerken betekent dat we het goede gesprek met elkaar kunnen hebben en mensen die er anders over denken, ruimte geven.
Constructief samenspel ‘in het gemeentehuis’
    • De wethouders werken voor de hele raad. Dat zien we terug doordat zij alle fracties geregeld bezoeken en niet exclusief bij de fractievergadering van de eigen partij zijn. Daarnaast kunnen fracties wethouders uitnodigen aan te sluiten bij een fractieoverleg wanneer daar behoefte aan is.
    • We maken ruimte voor een open gesprek ook in de raad, waar mogelijk voordat fractiestandpunten al ingenomen zijn. Dat doen we door neutrale, gezamenlijke voorbereiding van belangrijke besluiten, zoals we dat ook voor dit raadsprogramma hebben gedaan (de ‘moties’). De raad wil de expertise van ambtenaren hierbij zo veel mogelijk benutten.
    • Bij verschillende thema’s in dit programma staat hoe de raad in de praktijk uitvoering wil geven aan het samenspel. Wat doen we als raad ‘echt zelf’, waar doet een deel van de raad iets namens of voor de hele raad, wat vragen we het college en de organisatie en onze eigen ondersteuning, waar willen we met de gemeenschap (eerst) over in gesprek? Dit is een werkwijze die we willen doorzetten in de rest van de periode.

Raad ook zelf aan zet

Terug naar navigatie - Raad ook zelf aan zet
Kernendemocratie komt ook tot uitdrukking in de werkwijze en de werkhouding van de raad. Die democratische transitie maken we niet van vandaag op morgen maar willen we samen met onze inwoners en kernen in gaan kleuren.
 
We onderscheiden drie kernthema’s waar de raadsgroep mee aan de slag gaat:
 
Thema 1: kaderstellende en controlerende rol van de raad.
 
Durven we als raad zaken los te laten en zeggenschap te delen?
  • De raad gaat hierover deze raadsperiode in gesprek en wil komen tot heldere kaders.
Thema 2: stimuleren van betrokkenheid en een inclusieve democratie.
 
Hoe kan de raad de betrokkenheid van groepen die we niet makkelijk bereiken, vergroten?
  • De raad wil deze raadsperiode de actieve betrokkenheid van jonge mensen bij voorstellen en besluiten verhogen. We vragen het college daarvoor, in samenspraak met de griffie, met voorstellen te komen, daarbij gebruik makend van succesvolle voorbeelden elders.
  • We vragen het college deze raadsperiode een open dag te organiseren voor onze inwoners.
  • We bieden een cursus politiek actief aan.
  • We starten ruim op tijd in 2025 met een campagne om inwoners te wijzen op en te betrekken bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Thema 3: participatie in het raadsproces
 
Er zijn veel mogelijkheden om inwoners te betrekken, binnen en buiten het vergadermodel van de raad. Deze mogelijkheden gaan we in deze raadsperiode verkennen, benutten en uitwerken. We passen onze vergadervorm aan als daar behoefte aan is. De raadsgroep Kernendemocratie gaat aan de slag met dit thema.
  • We denken aan initiatieven als gast van de raad, kinderburgemeester, kinderraad, jongerenforum en motiemarkt. Maar zeker ook aan initiatieven die we nog niet kennen! Ook in de vijf voormalige gemeentes waren er mooie initiatieven. Deze zijn in de aanloop naar de herindeling in beeld gebracht. We benutten de opgedane ervaring. We werken samen met maatschappelijke partners, zoals het onderwijs en jongerenwerk. Initiatieven die van onderop komen hebben een streepje voor.