3. Onderhoud kapitaalgoederen

De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geeft een dwarsdoorsnede van de begroting/jaarrekening. Lasten van onderhoud komen op diverse programma’s voor. Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting/jaarrekening gemoeid. Het beleid over deze kapitaalgoederen is verwerkt in beheerplannen die voor verschillende kapitaalgoederen worden opgesteld.

Het betreft onderhoud van kapitaalgoederen voor:

• Wegen
• Openbare verlichting
• Groen
• Bomen
• Bos- en natuurterreinen
• Speelvoorzieningen
• Riolering
• Gebouwen
• Civiele objecten

In deze paragraaf wordt ingegaan op het beleidskader, het uit het beleid voortvloeiende financiële consequenties en de vertaling van de financiële consequenties in de begroting/jaarrekening. In de diverse tabellen staat een * bij exploitatie, dit betekent dat de kapitaallasten ten laste van de exploitatie komen.

De volgende beheerplannen zijn in 2023 door de raad vastgesteld in het kader van integraal beheer openbare ruimte (IBOR).

De openbare ruimte wordt intensief gebruikt en is steeds belangrijker als ontmoetings- en verblijfsplek. De gebruikers van deze openbare ruimte verwachten dat deze aantrekkelijk is en aansluit op de behoeften. Het uitgangspunt daarbij is dat de openbare ruimte schoon, heel en veilig is. 

We staan voor een complexe opgave om de groeiende druk op onze wegen, pleinen en parken op een duurzame en zo kostenefficiënte wijze in te richten en te beheren. De grote vraagstukken zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, grondstoffenschaarste en gezondheid hebben een sterke relatie met het beheer van de openbare ruimte.

De komende decennia staat ook de nieuwe gemeente Land van Cuijk voor grote vervangingsopgaven. De grootste groei van de dorpen vond plaats in de naoorlogse periode. Veel gebouwen, infrastructuur en beplantingen uit die tijd moeten worden vernieuwd of vervangen. Deze vervangingsopgave is een grote kans voor vernieuwing en de verbinding met de sociaalmaatschappelijke opgaven. Kansen om gebieden gasloos te maken, klimaatadaptief en circulair.

De kwaliteit van de openbare ruimte, en daarmee ook het beheer, is van groot belang voor de lokale economie en de leefbaarheid in de kernen. Deze kwaliteit willen we minimaal vasthouden, waar mogelijk naar een hoger niveau tillen en aan laten sluiten bij het veranderend gebruik. In 2023 heeft harmonisatie van de diverse beheer -en beleidsplannen plaatsgevonden. Alle afzonderlijke beheerplannen zijn middels het integraal beheerplan openbare ruimte (IBOR) door de gemeenteraad vastgesteld en geven de uitvoeringskaders voor alle onderdelen in de openbare ruimte voor de komende jaren mee.

In 2023 is het beheerplan wegen, als onderdeel van het integrale beheerplan (IBOR), vastgesteld. Het kwaliteitsniveau waar volgens gewerkt wordt betreft niveau B, met uitzondering van de centrumgebieden, waar A-niveau geldend is.

Op basis van de gehouden globale visuele inspectie, als nulmeting, is het beheerplan opgesteld en vastgesteld.

We richten ons verder op een integrale aanpak om zoveel mogelijk werk met werk te kunnen maken. Denk daarbij aan combinatie met rioleringswerkzaamheden, verbeteren bereikbaarheid en verkeersveiligheid, werkzaamheden nutsbedrijven en woningbouwprojecten. 

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

In 2024 zijn de nodige opgaven in de openbare ruimte vanuit de verschillende programma's op elkaar afgestemd en is de voorbereiding van een aantal integrale projecten gestart. Verdere uitwerking en uitvoering zal in 2025 plaats vinden.

Verder is voor de gehele gemeente de staat van de wegbermen in beeld gebracht en is er een uitvoeringsprogramma opgesteld. Uitvoering vanaf 2025.

In 2023 is het beheerplan openbare verlichting, als onderdeel van het integrale beheerplan (IBOR), vastgesteld. 

Het beheerplan voorziet de komende jaren in onderhoud aan de bestaande openbare verlichting, maar zeker ook in het verder verduurzamen van de verlichting door de verouderde armaturen te vervangen door LED-verlichting. Daarnaast wordt de verlichting in de nachtelijke uren gedimd volgens een vastgesteld dimregime. 

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

Het openbaar groen wordt, volgens de beleidsuitgangspunten van het integraal beheer openbare ruimte (IBOR) op beeldkwaliteit onderhouden. Hiervoor geldt kwaliteitsniveau B, met uitzondering van de centrumgebieden (A).  Het openbaar groen draagt bij aan een prettige leefomgeving en draagt bij aan klimaatadaptatie. Bij vervanging of reconstructie van groen wordt gezocht naar een integrale aanpak met andere beheeropgaven.

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

De gemeente Land van Cuijk heeft een groot areaal aan bomen. Het betreft zo'n 90.000 stuks. Bomen dragen bij aan het tegengaan van hittestress door het bieden van natuurlijke verkoeling. Verder dragen bomen bij aan leefgenot voor mens en dier. Het beheer van de bomen vindt plaats op basis van periodieke inspecties, waarbij veiligheid een leidend uitgangspunt is. Bij vervanging van bomen wordt vooral gezocht naar een integrale aanpak met andere beheeronderdelen.

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

De gemeente Land van Cuijk heeft een groene uitstraling en derhalve ook een grote omvang aan bos -en natuurterreinen in beheer. Voor bos -en natuurterreinen geldt dat er geen specifiek beheerniveau is vastgesteld. Het beheer sluit aan op de index "natuur en landschap" van de provincie. Voor terreinen die hieraan voldoen geldt instandhoudingsbeheer, voor de terreinen die hier nog niet aan voldoen geldt ontwikkelingsbeheer. Onderstaand een overzicht van het areaal aan bos -en natuuronderdelen:

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

De gemeentelijke speelvoorzieningen dragen bij aan tal van thema's als ontmoeten in de buitenruimte en natuurlijk het bewegen. De insteek is dat speelvoorzieningen uitdagend zijn, ruimte bieden voor samenspelen, maar ook voor vrij spel en dat het bijdraagt aan vergroenen en landschapsverbetering om zo onder andere ook bij te dragen aan een klimaatadaptieve leefomgeving. Voor speelvoorzieningen geldt dat er functioneel beheer plaats vindt: de veiligheid en de technische kwaliteit is van primair belang.

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

In 2024 is een start gemaakt met het uitvoeringsprogramma vervangingen, hierbij werken we samen met inwoners, hierdoor zal een groot aantal objecten welke in 2024 zijn opgestart in 2025 worden afgerond.

De voormalige, afzonderlijke gemeenten kenden ieder hun eigen vGRP, maar vanuit het samenwerkingsverband Land van Cuijk is het beleid op dit vlak al grotendeels geharmoniseerd en in 2023 formeel bekrachtigd met het vaststellen van het  "programma water en riolering 2024-2026". De specifieke aandachtspunten in de planperiode zijn:

• Data verder op orde krijgen zodat er goede "wateroverlast berekeningen" kunnen worden gemaakt;
• Onderzoek naar H2S-gassen;
• Klimaatbestendigheid vergroten binnen de gemeente, o.a. met de projectgroep Klimaatbestendig Land van Cuijk.

Vanuit het ministerie is in 2022 aangegeven dat bij toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen "water en bodem sturend" moeten zijn. Dit zal de komende jaren ook de nodige opgaven met zich meebrengen in het kader van omgaan met hemelwater en klimaatadaptieve keuzes.

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

De vervangingsinvesteringen zijn onderdeel van integrale opgaven in de openbare ruimte. In 2024 is een goede stap gezet in het verder op orde brengen van de data. Deze data geven een beeld van de opgaven de komende jaren en de daarbij bijbehorende investeringen in integrale projecten. In 2024 zijn een aantal projecten in voorbereiding opgestart.

In 2024 is de uniformering van de beheerprogramma's van het gemeentelijk vastgoed (waaronder maatschappelijke accommodaties) grotendeels afgerond. Zo is de actualisatie van het meerjarig onderhoudsprogramma (MJOP) van de gemeentelijke vastgoedobjecten nagenoeg afgerond en wordt deze in een normale cyclus van actualisatie van eens in de 5 jaar gecontinueerd.

In 2024 is het merendeel van het onderhoud uitgevoerd op basis van voorziene werkzaamheden vanuit het MJOP.  

Bedragen x €1.000

De voormalige, afzonderlijke gemeenten kenden ieder hun eigen beheer- en inspectieplan civiele objecten. In 2022 is gestart met de inventarisatie en inspectie op veiligheid van de diverse civiele objecten. Bijvoorbeeld bruggen en viaducten. In 2023 is in het kader van  integraal beheer openbare ruimte (IBOR) ook het achterliggende beheerplan "civieltechnische kunstwerken" vastgesteld. Voor de civieltechnische kunstwerken geldt dat het er functioneel beheer plaats vindt: de veiligheid en de technische kwaliteit is van primair belang.

Financiële consequenties beleidskader

Bedragen x €1.000

Bedragen x €1.000

De voorbereiding voor de vervanging van een aantal bruggen is gestart in 2024 en verdere uitvoering en afronding vindt plaats in 2025.