3. Onderhoud kapitaalgoederen

De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geeft een dwarsdoorsnede van de begroting. Lasten van onderhoud komen op diverse programma’s voor. Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid.

Het betreft onderhoud van kapitaalgoederen voor:

• Wegen.
• Openbare verlichting.
• Groen en Spelen.
• Riolering.
• Gebouwen.
• Civiele objecten.

In deze paragraaf wordt ingegaan op het beleidskader, het uit het beleid voortvloeiende financiële consequenties en de vertaling van de financiële consequenties in de begroting.

De openbare ruimte wordt intensief gebruikt en is steeds belangrijker als ontmoetings- en verblijfsplek. De gebruikers van deze openbare ruimte verwachten dat deze aantrekkelijke is en aansluit op de behoeften. Het uitgangspunt daarbij is dat de openbare ruimte schoon, heel en veilig is. 

We staan voor een complexe opgave om de groeiende druk op onze wegen, pleinen en parken op een duurzame en zo kostenefficiënte wijze in te richten en te beheren. De grote vraagstukken zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, grondstoffenschaarste en gezondheid hebben een sterke relatie met het beheer van de openbare ruimte.

De komende decennia staat ook de nieuwe gemeente Land van Cuijk voor grote vervangingsopgaven. De grootste groei van de dorpen vond plaats in de naoorlogse periode. Veel gebouwen, infrastructuur en beplantingen uit die tijd moeten worden vernieuwd of vervangen. Deze vervangingsopgave is een grote kans voor vernieuwing en de verbinding met de sociaalmaatschappelijke opgaven. Kansen om gebieden gasloos te maken, klimaatadaptief of circulair.

De kwaliteit van de openbare ruimte, en daarmee ook het beheer, is van groot belang voor de lokale economie en de leefbaarheid in de kernen. Deze kwaliteit willen we minimaal vasthouden, waar mogelijk naar een hoger niveau tillen en aan laten sluiten bij het veranderend gebruik. Het jaar 2023 staat in het teken van de harmonisatie van de diverse beheer- en beleidsplannen. Uitgangspunt met betrekking tot de harmonisatie is budgetneutraal (exclusief inflatie).  Bepaalde kapitaalgoederen in de fusiegemeenten hebben een ander vastgesteld niveau (bijvoorbeeld wegen, openbaar groen). Om dit te harmoniseren zal financieel een uitdaging zijn. 

De voormalige gemeenten in het Land van Cuijk kenden verschillende beleidsniveaus waarop de verhardingen werden onderhouden. Het beleid op basis van schoon, heel en veilig zal nog moeten worden geharmoniseerd en opnieuw worden vastgesteld. Daarvoor zijn we eind 2021, begin 2022 al gestart met een globale visuele inspectie van alle verhardingen in beheer bij de gemeente Land van Cuijk. Dit zien we als een nulmeting om de huidige kwaliteit te bepalen.

We richten ons verder op integrale aanpak om zoveel mogelijk werk met werk te kunnen maken. Denk daarbij aan combinatie met rioleringswerkzaamheden, verbeteren bereikbaarheid en verkeersveiligheid, werkzaamheden nutsbedrijven en woningbouwprojecten. Op basis hiervan kan nieuw beleid worden vastgesteld en kan ook worden bepaald waar de onderhoudsmiddelen zo doelmatig mogelijk kunnen worden ingezet.

Alle fusiegemeenten hebben op het gebied van openbare verlichting de afgelopen jaren vooral ingezet op verduurzaming. Dit betekent dat verouderde armaturen zijn vervangen door LED-verlichting en dat de verlichting in de nachtelijke uren wordt gedimd volgens een bepaald dimregime. In 2023 gaan we hier mee door waarbij we het effect van de stijgende energieprijzen blijven monitoren. Er zal een beheer- en beleidsplan openbare verlichting worden opgesteld dat is gericht op het harmoniseren van bestaand beheer en formuleren van nieuw beleid gericht op verduurzaming en nieuwe technieken. Lag vroeger de nadruk vooral op lichtopbrengst, tegenwoordig zijn de eisen aan openbare verlichting een stuk complexer. Zo kijkt men steeds meer naar het energieverbruik, lichthinder of naar de circulariteit van de gebruikte materialen. De openbare verlichting moet hierdoor steeds intelligenter (smart) worden om te voldoen aan deze behoeften.

Dit onderdeel bestaat uit het openbaar groen en spelen. Voor beide onderdelen zijn door de voormalige gemeenten diverse beheerkwaliteitsplannen openbaar groen en speelruimteplannen opgesteld. Het jaar 2023 zal vooral in het teken staan van harmonisering van de bestaande beleidskaders en uitvoering van de bestaande plannen. 

In 2022 is het beheer en onderhoud geüniformeerd richting de gebruikers en beheerders van de gemeentelijke accommodaties. Daarnaast is gestart met de inventarisatie van het gemeentelijk vastgoed. Voor de actualisatie van het meerjarig onderhoudsprogramma (MJOP) wordt onderzocht in welke onderhoudsstaat de verschillende vastgoedobjecten zijn. In 2023 wordt de actualisatie van het MJOP afgerond en zal verdere invulling gegeven worden aan de routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed. 

De voormalige, afzonderlijke gemeenten kenden ieder hun eigen vGRP, maar vanuit het samenwerkingsverband Land van Cuijk is het beleid op dit vlak al grotendeels geharmoniseerd. In 2023 gaan we verder aan de slag met het opstellen van een omgevingsvisie, samen met waterschap Aa en Maas. We kijken daarin breder dan sec de gemeentelijk (verplichte) watertaken. De klimaatopgave, met name waar het gaat over het verminderen van wateroverlast, hittestress en droogte krijgen hierin een prominente rol.

De voormalige, afzonderlijke gemeenten kenden ieder hun eigen beheer- en inspectieplan civiele objecten. In 2022 is gestart met de inventarisatie en inspectie op veiligheid van de diverse civiele objecten. Bijvoorbeeld bruggen en viaducten.  In 2023 wordt dit verder afgerond. Het jaar 2023 zal vooral in het teken staan van harmonisering van de bestaande beleidskaders en uitvoering van de bestaande plannen.