1. Lokale heffingen

In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is in artikel 10 een aantal eisen opgenomen waaraan deze paragraaf moet voldoen. Die eisen hebben tot doel meer transparantie van het besluitvormingsproces te bieden en daarmee een grotere betrokkenheid van alle belanghebbenden. Ander doel is een betere vergelijkbaarheid van kosten en beleidsresultaten met andere gemeenten. Verder kan hiermee een versterkt inzicht in de financiële positie van de gemeenten worden bereikt. 

De beleidskaders, dus ook die op het terrein van de lokale heffingen, zijn opgenomen in de programma's. Kortheidshalve wordt hiernaar verwezen. De beleidsuitgangspunten met betrekking tot de kostendekking en de daaraan gekoppelde tariefstelling moeten op grond van de BBV in deze paragraaf zelf worden opgenomen. 

Algemeen
Dit onderdeel bevat informatie over de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen voor het jaar 2022. De volgende belastingen worden door de gemeente Land van Cuijk opgelegd.  Deze zijn gebaseerd op de Gemeentewet en de Wet milieubeheer en verder uitgewerkt in de belastingverordeningen:

• Onroerende-zaakbelastingen;
• Rioolheffing;
• Afvalstoffenheffing / Reinigingsrechten;
• Toeristenbelasting;
• Reclamebelasting;
• Graf- en begrafenisrechten / lijkbezorgingsrechten;
• Overige heffingen en leges.

In onderstaand overzicht zijn de werkelijk opbrengsten 2022 van alle lokale heffingen weergegeven.

Bedragen x €1.000

	Begroting 2022	Werkelijk 2022
Baten *	46.207	48.774

* Dit zijn de totale belastingopbrengsten inclusief leges. Vandaar dat de baten in bovenstaande tabel gepresenteerd worden hoger zijn dan de baten op het beleidsveld 9.2 Lokale Heffingen.

 

Beleidsuitgangspunten 2022

Uitgangspunt is dat de tarieven voor de gemeentelijke dienstverlening 100% kostendekkend zijn (rioolheffingen, de reinigingsheffingen, de graf- en begrafenisrechten/lijkbezorgingsrechten en de leges). Volgens de toelichting op de BBV moet voor deze heffingen de kostendekking inzichtelijk  worden gemaakt. De geraamde baten mogen de ter zake geraamde lasten niet overschrijden. Anders gezegd: er mag geen "winst" worden gemaakt. In het jaar 2022 zijn de tarieven volgens de wettelijke eisen vastgesteld.  

Bij het opstellen van de tarieven en de leges wordt gebruikt gemaakt van de handreikingen Kostenonderbouwing uitgebracht door de VNG en de BBV-notitie Overhead. Bij het inzichtelijk maken van de kostendekkendheid van riolering, afval en begraven dient een berekening te worden gemaakt op basis van de volgens BBV toe te rekenen overhead.

Onroerende-zaakbelastingen

Onder de naam onroerende-zaakbelastingen wordt een belasting geheven van diegene die op 1 januari gebruik
maakt en/of in het bezit is van een pand. Te onderscheiden zijn:

• de gebruikersbelasting (niet-woningen), die wordt opgelegd aan degene die de onroerende zaak gebruikt;
• de eigenarenbelasting (woningen en niet-woningen), die wordt opgelegd aan de zakelijk gerechtigde (meestal de eigenaar) van een onroerende zaak.

Degene die op 1 januari van het belastingjaar de onroerende zaak in eigendom heeft en/of hiervan gebruik maakt, betaalt onroerende zaakbelasting voor het gehele jaar. De WOZ-waarde van de onroerende zaak vormt de basis voor de heffing. De waarde is via een WOZ-beschikking vastgesteld. De gemeente Land van Cuijk past tariefdifferentiatie tussen woningen en niet-woningen toe. Tariefdifferentiatie heeft een meer evenwichtige lastenstijging tussen burgers en bedrijven tot gevolg.

Bedragen x €1.000

Belastingsoort	Geraamde opbrengst (€)	Werkelijke opbrengst (€)
Onroerende-zaakbelastingen	24.298	24.098

De geringe lagere opbrengst is met name een gevolg van leegstand en derving door bezwaren.

Rioolheffing

Rioolheffing wordt geheven om de aanleg en de instandhouding van het gemeentelijk rioleringsstelsel te kunnen bekostigen. In het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) zijn voor de langere termijn de vervanging van de riolering alsmede de onderhoudskosten aangegeven.

De beleidsuitgangspunten (artikel 10, onderdeel c  van het BBV):

• Rioolheffing is een bestemmingsheffing.
• Met de rioolheffing kan de gemeente naast de zorg voor het riool tevens voorzieningen bekostigen op de zorg voor het hemelwater en grondwater.
• Deze zorgtaken zijn opgenomen n de door de 5 voormalige gemeenteraden vastgestelde verbrede gemeentelijke rioleringsplannen (VGRP's 2019-2023). 
• Via storting en aanwending van de gevormde voorziening kunnen de tarieven gelijkmatig worden ingezet.
• De VGRP's  2019-2023 zijn budgettair verwerkt in de taakvelden in de programmabegroting 2022.
• Beoordeeld is welke kosten van activiteiten toerekenbaar zijn en daarmee kunnen worden verhaald via de rioolheffing.
• De BTW en de rente zijn extra comptabel toegerekend.
• De raming van de baten is tot stand gekomen op basis van historische opbrengsten, de ontwikkeling van het aantal belastingplichtigen en de tarieven 2022.

Bedragen x €1.000

Belastingsoort	Geraamde opbrengst (€)	Werkelijke opbrengst (€)
Rioolheffing	8.829	10.654

De meeropbrengst is onder meer veroorzaakt omdat In de begroting 2022 voor de categorie niet- woningen is uitgegaan van een te laag aantal aansluitingen en door incidentele opbrengsten als gevolg van nog opgelegde aanslagen belastingjaar 2021 en jaarafrekeningen Brabant Water 2021/2022  van de voormalige gemeente Mill en Sint Hubert en gemeente Boxmeer.  

Kostendekking (€):

Omschrijving	Bedrag	Percentage
Kosten taakveld 7.2 + storting voorziening	7.612.483
Kosten kwijtschelding afvalstoffenheffing	138.215
Kosten straatreiniging (taakveld 2.1)	641.504
Kosten heffen en innen (perceptiekosten)	135.751
Kosten onderhoud sloten	291.152
Overhead (taakveld 0.4)	1.298.247
BTW	684.341
Netto kosten	10.801.693
Overige opbrengsten	147.717
Opbrengst heffingen	10.653.977
Netto opbrengsten  7.1 Riolering	10.801.693
Dekking		100%

De kostendekkendheid is berekend inclusief een storting naar de voorziening riolering ter hoogte van € 741.410.  

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten
Op basis van de milieuwetgeving is de gemeente verplicht huishoudelijke afvalstoffen in te zamelen en af te voeren. Reinigingsrechten worden geheven voor het ophalen van het bedrijfsafval en het gebruik maken van gemeentelijke milieustraten. De opbrengst is afhankelijk van het aantal contracten dat partijen met de gemeente hebben afgesloten.

De beleidsuitgangspunten (artikel 10, onderdeel c  van het BBV):

• Afvalstoffenheffing wordt geheven voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijke afvalstoffen.
• Reinigingsrecht voor het ophalen van bedrijfsafval wat naar aard en omvang gelijkwaardig is aan huishoudelijke afvalstoffen.
• De afgelopen jaren werden de kosten van de afvalinzameling niet meer volledig gedekt door de opbrengsten uit de reinigingsheffingen.
• Er is een aanbesteding in de markt gezet m.b.t. inzameling restafval, GFT-afval en PMD. Dit leidt in 2022 tot hogere kosten.
• De tekorten werden gedekt door een extra verhoging van de tarieven reinigingsheffingen (raadsbesluiten van 20 oktober 2021).
• Beoordeeld is welke kosten van activiteiten toerekenbaar zijn en daarmee kunnen worden verhaald via de afvalstoffenheffing en het reinigingsrecht.
• De raming van de baten is tot stand gekomen op basis van historische opbrengsten, de ontwikkeling van het aantal belastingplichtigen en de tarieven 2022.

Bedragen x €1.000

Belastingsoort	Geraamde opbrengst (€)	Werkelijke opbrengst (€)
Afvalstoffenheffing/Reinigingsrecht	8.295	8.612

De meeropbrengst is een gevolg van meer belastingplichtigen die in de heffing zijn betrokken,  dit geldt met name voor het reinigingsrecht.

Kostendekking reinigingsheffingen (€):

Omschrijving	Bedrag	Percentage
Kosten taakveld 7.3 + storting voorziening	10.316.477
Kosten kwijtschelding afvalstoffenheffing	135.751
Kosten straatreiniging (taakveld 2.1)	641.504
Kosten heffen en innen (perceptiekosten)	138.215
Stortkosten groen	93.315
Overhead (taakveld 0.4)	512.562
BTW	1.958.524
Netto kosten	13.796.348
Overige opbrengsten	5.184.022
Opbrengst heffingen	8.612.326
Netto opbrengsten  7.2 Afval	13.796.348
Dekking		100%

De kostendekkendheid is berekend inclusief een storting naar de voorziening afval ter hoogte van € 563.811. 

Graf- en begrafenisrechten / lijkbezorgingsrechten

De beleidsuitgangspunten (artikel 10, onderdeel c  van het BBV)

• De rechten worden geheven voor diensten die verband houden met het gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen.
• Bij het streven naar een verbetering van de kostendekking wordt permanent beoordeeld of de tarieven in de pas blijven lopen met de regionale tarieven.
• Het aantal begravingen neemt af ten opzichte van het aantal crematies.
• Verhoging van de tarieven kan leiden tot nog minder begravingen.
• Beoordeeld is welke kosten van activiteiten toerekenbaar zijn en daarmee kunnen worden verhaald via de graf- en begrafenisrechten.
• De BTW is waar van toepassing extra comptabel toegerekend.
• De raming van de baten is tot stand gekomen door historische opbrengsten, de ontwikkeling van de aantallen en de tarieven.

Kostendekking (€):

Omschrijving	Bedrag	Percentage
Kosten taakveld 7.5	463.602
Overhead (taakveld 0.4)	111.533
BTW	52.393
Netto kosten	627.529
Overige opbrengsten	2.923
Opbrengst begraafplaatsrechten	338.732
Netto opbrengsten	341.656
Dekking		54%

Toeristenbelasting en Forensenbelasting

Toeristenbelasting is een belasting, voor het gebruik van gemeentelijke voorzieningen, voor bezoekers die niet in de gemeente wonen. Het gaat om iedereen die niet staat ingeschreven in de gemeente en betaalt voor een overnachting binnen de gemeente. Het kan dus ook gaan om zakelijke overnachtingen of overnachtingen van buitenlandse werknemers. Het toerisme groeit in het Land van Cuijk. Dit betekent dat er steeds vaker gebruik wordt gemaakt van de gemeentelijke voorzieningen. Door het heffen van een toeristenbelasting betalen  ‘bezoekers’ hier ook aan mee.

Bedragen x €1.000

Belastingsoort	Geraamde opbrengst (€)	Werkelijke opbrengst (€)
Toeristen- en Forensenbelasting	776	1.178

De opbrengsten voor het jaar 2022 zijn hoger omdat er nog opbrengsten van 2021 in 2022 zijn verantwoord. 

Leges

De beleidsuitgangspunten (artikel 10, onderdeel c van het BBV):

• De tarieven zijn vooral gebaseerd op historische ervaringscijfers waarbij de gemiddelde tijdsbesteding, indien meetbaar, de basis vormt.
• Voor de berekening van de directe en indirecte kosten (overhead) zijn dezelfde uitgangspunten gehanteerd zoals die bij de rioolheffing, reinigingsheffingen en de graf- en begrafenisrechten.
• Als het om heel geringe aantallen gaat is aansluiting gezocht bij landelijk gangbare tarieven.
• Gelet op het maatschappelijk belang en/of de aard van de instelling of vereniging heeft de raad besloten voor een aantal diensten vrijstelling te verlenen.
• Door de Rijksoverheid zijn wettelijke legestarieven voorgeschreven die daarmee qua tariefstelling niet beïnvloedbaar zijn door gemeentelijke kostenberekeningen.
• De Rijksoverheid hanteert voor rijbewijzen en reisdocumenten wettelijke maxima.
• De raming van de baten is een resultaat van de historische opbrengsten, de ontwikkeling van de aantallen en de tarieven.
• Voor de legesbaten omgevingsvergunningen is de raming gecompliceerder. Bij incidentele grote bouwprojecten kan toerekening van de bate aan het incidentele jaar tot schommelingen leiden. Mocht blijken dat er structureel (3 jaar) meer leges worden ontvangen dan geraamd dan zal dat – in relatie tot de kosten van het in behandeling nemen – eventueel moeten worden vertaald in lagere tarieven.

In deze paragraaf moet op grond van het BBV een overzicht van baten en lasten (2022) worden opgenomen per hoofdstuk van de tarieventabel. Ook dient voor zover mogelijk de kostendekking per hoofdstuk worden gepresenteerd. Zoals bekend beoordeelt de belastingrechter uitsluitend de kostendekking op het niveau van de totale legesopbrengsten (toets artikel 229b Gemeentewet).

Het begrotingsjaar 2022 was een overgangsjaar. In deze paragraaf kan daarom  om praktische en pragmatische redenen nog geen kostendekking worden gepresenteerd.

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheid (COELO) stelt jaarlijks de “Atlas van de lokale lasten” op en geeft hiermee inzicht in de ontwikkeling van de lokale lastendruk. Hierbij wordt onderzocht welke gemeenten de hoogste en laagste lasten hebben. Vorig jaar stond onze gemeente op de 73e plaats en in 2023 op plaats 105. De stijging naar 105 is vreemd omdat de gemeentelijke lasten niet zijn verhoogd in 2023. Navraag bij COELO leert dat zij bij de berekening in 2022 abusievelijk zijn uitgegaan van een verkeerde (te lage) gemiddelde WOZ-waarde. Herberekening leert dat Land van Cuijk in 2022 op de 146e plaats stond. Voor 2023 betekent dit toch een forse positieve sprong. Op deze ranglijst is namelijk nummer 1 de goedkoopste en 342 de duurste gemeente. De totale gemeentelijke lasten in 2022 bedragen € 886. Landelijk is het gemiddelde € 944.

Als een belastingplichtige over te weinig financiële middelen beschikt, kan kwijtschelding worden verleend. De kwijtscheldingsnormen in Land van Cuijk zijn zo ruim als wettelijk is toegestaan. Vermogensbestanddelen en onverantwoord bestedingsgedrag kunnen kwijtschelding in de weg staan. 

Het aanvragen van kwijtschelding is in veel gevallen eenvoudig. Dat kan desgewenst zelfs digitaal via DigiD. Men hoeft dan geen uitgebreid inlichtingenformulier in te vullen en verplichte bijlagen mee te sturen. 

De gemeente laat het Inlichtingenbureau een uitgebreide toets doen. Dit is een overheidsinstantie die daar helemaal voor is uitgerust. Het Inlichtingenbureau toetst of de aanvrager in aanmerking komt voor automatische kwijtschelding. Is dat niet het geval, dan ontvangt de gemeente zoveel mogelijk detailinformatie terug. Op die manier is de controle op rechtmatige verstrekking van kwijtschelding beter gewaarborgd. Voor de burger betekent dit dat zij veel minder gegevens hoeven te verstrekken. Als er een belemmering is om automatisch kwijtschelding te verlenen (bijvoorbeeld door vermogen of de kostendelersnorm), dan zal de aanvrager nadere informatie worden gevraagd.

In de paragraaf lokale heffingen van de Programmabegroting 2022 is een aantal ontwikkelingen op het lokale belastinggebied opgesomd. In deze jaarrekening gaan wij kort nog even in op de stand van zaken.

Omgevingswet en leges

De Omgevingswet zorgt o.a. voor wijzigingen bij het heffen van leges. De inwerkingtreding van de Omgevingswet was beoogd op 1 juli 2023 en is inmiddels  wederom  uitgesteld tot 1 januari 2024.

Wetgevingstraject
De wetgeving is afgerond.  Partijen zijn van mening dat het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) voldoende technisch gereed is om een moment van inwerkingtreding vast te stellen. Richting de invoering van de Omgevingswet, en zeker ook daarna, gaat de VNG samen met andere partijen door met het verbeteren en doorontwikkelen van het (digitale) stelsel. 

Onderzoek naar eenvoudiger, sneller en beter waarderen van woningen 
Binnen de VNG loopt een meerjarig gemeentelijk samenwerkingstraject getiteld: Samen Organiseren. Daar wordt bekeken of processen die alle gemeenten uitvoeren eenvoudiger / sneller / beter kunnen worden uitgevoerd. De uitvoering van de Wet WOZ is zo’n proces. In dat kader is een project opgestart met de focus op het modelmatig waarderen van woningen. Het project wordt ondersteund door de VNG en gefinancierd vanuit het fonds GGU (Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering).  Binnen het project is een aantal pilots opgestart zoals Artificial Intelligence (Ai) in de Wet WOZ. Hebben Ai, locatiegegevens en Automated Valuation Models ons iets te bieden bij modelmatige waardebepaling van woningen? Dat wordt onderzocht in een aantal pilots bij diverse uitvoerders van de Wet WOZ. Momenteel lopen deze pilots  nog en is nog niet bekend wanneer de resultaten hiervan bekend worden.