3. Onderhoud kapitaalgoederen

De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geeft een dwarsdoorsnede van de begroting. Lasten van onderhoud komen op diverse programma’s voor. Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid.

Het betreft onderhoud van kapitaalgoederen voor:

• Wegen
• Openbare verlichting
• Groen
• Riolering / water
• Gebouwen

In deze paragraaf wordt ingegaan op het beleidskader, het uit het beleid voortvloeiende financiële consequenties en de vertaling van de financiële consequenties in de begroting.

Omdat er nog geen beleidskader is vastgesteld voor de kapitaalgoederen is het voor de jaarrekening 2022 niet mogelijk om deze paragraaf verder  te vullen. In 2022 is geïnventariseerd welke vigerende beleids- en beheerplannen er voor de verschillende kapitaalgoederen zijn. In 2023 zullen beleids- en beheerplannen ter vaststelling aan de gemeenteraad worden aangeboden.

De openbare ruimte wordt intensief gebruikt en is steeds belangrijker als ontmoetings- en verblijfsplek. De gebruikers van deze openbare ruimte verwachten dat deze aantrekkelijke is en aansluit op de behoefte. Het basis uitgangspunt daarbij is dat de openbare ruimte schoon, heel en veilig is. 

Beheer openbare ruimte = het nieuwe ontwikkelen.
We staan voor een complexe opgave om de groeiende druk op onze wegen, pleinen en parken op een duurzame en zo kostenefficiënte wijze in te richten en te beheren. De grote vraagstukken zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, grondstoffenschaarste en gezondheidsvraagstukken hebben sterke relatie met het beheer van de openbare ruimte.

De komende decennia staat ook de nieuwe gemeente Land van Cuijk voor grote vervangingsopgaven. De grootste groei van de dorpen vond plaats in de naoorlogse periode. Veel gebouwen, infrastructuur en beplantingen uit die tijd moeten worden vernieuwd of vervangen. Deze vervangingsopgave is een grote kans voor vernieuwing en de verbinding met de sociaalmaatschappelijke opgaven. Kansen om gebieden gasloos te maken, klimaatadaptief of circulair.

De kwaliteit van de openbare ruimte en daarmee ook het beheer, is van groot belang voor de lokale economie en de leefbaarheid in de kernen. Deze kwaliteit willen we minimaal vasthouden, waar mogelijk naar een hoger niveau tillen en aan laten sluiten bij het veranderend gebruik van de openbare ruimte.

De voormalige gemeenten in het Land van Cuijk kenden verschillende beleidsniveaus waarop de verhardingen werden onderhouden. Het beleid op basis van schoon, heel, veilig en gewenste kwaliteitsniveau zal in 2023 worden geharmoniseerd en opnieuw worden vastgesteld. Daarvoor zijn we eind 2021 al gestart met een globale visuele inspectie van alle verhardingen in beheer bij de gemeente Land van Cuijk. Dit zien we als een 0-meting om de huidige kwaliteit te bepalen. Op basis hiervan kan nieuw beleid worden vastgesteld en kan ook worden bepaald waar de onderhoudsmiddelen zo doelmatig en efficient mogelijk kunnen worden ingezet.

Verkeersveiligheid is altijd al een belangrijk thema. Zowel bij de enquête veiligheid en leefbaarheid in het buitengebied alsook bij het tot stand komen van de kernencv’s voor alle 33 kernen, komt de wens om de verkeersveiligheid te verbeteren steeds terug als een van de belangrijkste onderwerpen. Het jaar 2022 stond vooral in het teken om bestaande beleidskaders te harmoniseren en hiermee een instrumentarium te verkrijgen om de verkeersveiligheid en leefbaarheid te verbeteren.

Er is binnen reeds beschikbaar gestelde middelen uitvoering gegeven aan het realiseren van verkeersmaatregelen volgens uitvoeringsprogramma's volgend uit de verkeer- en vervoerplannen van de afzonderlijke gemeenten.  

Op het gebied van openbare verlichting is de afgelopen jaren vooral ingezet op verduurzaming. Dit betekent dat verouderde armaturen zijn vervangen door LED-verlichting en dat de verlichting in de nachtelijke uren wordt gedimd volgens een bepaald dimregime. In 2022 zijn we hier mee doorgegaan.   

Dit onderdeel bestaat uit het openbaar groen en spelen. Voor beide onderdelen zijn eerder door de voormalige gemeenten beheerkwaliteitsplannen groen en speelruimteplannen opgesteld. De jaren 2022 en 2023 staan vooral in het teken van het harmoniseren van de beheerplannen en de uitvoering van bestaande onderhoudsbestekken. 

De volgende werkzaamheden zijn uitgevoerd:

• Samenvoegen en bijhouden van de beheergegevens ten behoeve van het harmoniseren van de beheerplannen. Dit is een doorlopend proces welke van groot belang is om grip te houden op de kwaliteit en de kosten;
• Regie op het onderhoud van de bomen waaronder de boomveiligheidscontrole en daaruit voortkomende snoeiwerk en beheersing van de eikenprocessierups;
• Regie op onderhoud van binnenstedelijk groen waaronder het snoeien van heesters, hagen en vaste planten, onkruidbeheersing in beplantingen, opruimen van zwerf- en bladafval en ledigen van afvalbakken;
• Beheer en onderhoud van speelplekken waaronder de jaarlijkse veiligheidsinspectie, het deugdelijk en veilig houden van de toestellen en valondergronden, vervanging van afgeschreven toestellen en renovatie van speelplekken;
• Beheer en onderhoud van bermen, sloten en vijvers;
• Regie op zelfbeheerovereenkomsten waarbij diverse verenigingen en bewonersgroepen het onderhoud van openbaar groen uitvoeren.

Bijzonderheden:

• In 2023 geven we  nog uitvoering aan het groenonderhoud door verlenging van de oude onderhoudsbestekken. In 2023 worden bestekken tot Land van Cuijk geharmoniseerd en opnieuw aanbesteed voor de looptijd vanaf 2024 en verder;
• In 2023 hebben we beheerplannen voor alle disciplines en een integraal beheerplan openbare ruimte (IBOR).

Het verplaatsen van vervoersstromen over de weg naar vervoer over het water kan een bijdrage leveren aan de verduurzaming van transportopgaven. Dit brengt mogelijk infrastructurele oplossingen met zich mee, zoals kade-uitbreiding en duurzame verlaadoplossingen.

De voorgaande gemeenten kenden ieder hun eigen beleidsplan riolering maar vanuit het samenwerkingsverband Land van Cuijk was het beleid op dit vlak al grotendeels hetzelfde. In 2023 gaan we aan de slag met het opstellen van het programma water en riolering dat aansluit op de omgevingsvisie. Om te zorgen dat het een door iedereen gedragen plan wordt,  gaan we dit in  samenwerking  met de raad, burgers en andere overheden realiseren.  We kijken daarin breder dan sec de gemeentelijk (verplichte) watertaken. Wij gaan daarbij vooral sturen op water en bodem als ordenend principe.  De klimaatopgave krijgt  hierin ook een prominente rol.