7. Milieu

Tot dit beleidsproduct behoren zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. 

In onderstaande tabel worden de belangrijkste verschillen (>€ 100.000) met de begroting weergegeven:

Bedragen x € 1.000

Onderwerp	Toelichting	Voordeel	Nadeel
Baten
Rioolheffing	In de begroting 2022 voor de categorie niet- woningen is uitgegaan van een te laag aantal aansluitingen en door incidentele opbrengsten als gevolg van nog opgelegde aanslagen belastingjaar 2021 en jaarafrekeningen Brabant Water 2021/2022 van de voormalige gemeente Mill en Sint Hubert en Boxmeer. In dit voordeel is ook de mutatie in de voorziening Riolering meegenomen.	921

Tot dit beleidsproduct behoren het inzamelen en laten verwerken c.q. recyclen van huishoudelijk afval, en het heffen van afvalstoffenheffing voor deze dienstverlening.

In onderstaande tabel worden de belangrijkste verschillen (>€ 100.000) met de begroting weergegeven:

Bedragen x € 1.000

Onderwerp	Toelichting	Voordeel	Nadeel
Lasten
Naheffing Attero ten gunste van voorziening afval	In 2021 hebben de vijf voormalige gemeenten na uitspraak van het Gerechtshof Den Haag in de zaak Attero een eerdere naheffing terug ontvangen.  In 2022 is dit bedrag alsnog ten gunste van de voorziening afval gebracht. Zowel de ontvangst als de storting waren niet begroot. Dit verloopt budgetneutraal.		452
Baten
Afval	De hogere opbrengst is een gevolg van meer belastingplichtigen die in de heffing zijn betrokken,  dit geldt met name voor het reinigingsrecht (€ 317.000). Daarnaast vallen de overige opbrengsten iets lager (€ 40.000) uit dan begroot.	277
Naheffing Attero ten gunste van voorziening afval	In 2021 hebben de vijf voormalige gemeenten na uitspraak van het Gerechtshof Den Haag in de zaak Attero een eerdere naheffing terug ontvangen.  In 2022 is dit bedrag alsnog ten gunste van de voorziening afval gebracht. Zowel de ontvangst als de storting waren niet begroot. Dit verloopt budgetneutraal.	452

Tot dit beleidsproduct behoren gemeentelijke taken ter bescherming van het milieu en het realiseren van een duurzame leefomgeving.

In onderstaande tabel worden de belangrijkste verschillen (>€ 100.000) met de begroting weergegeven:

Bedragen x € 1.000

Onderwerp	Toelichting	Voordeel	Nadeel
Lasten
Sanering varkenshouderijen	In 2022 is een subsidie ontvangen 'sanering varkenshouderijen', de werkzaamheden hiervoor werden vanaf 2021 uitgevoerd. In totaal is tot en met 2022 € 264.000 uitgegeven (inzet personeel * normbedrag, inhuur derden, advisering door derden), het restant subsidiebedrag is € 261.000.  Wij stellen u voor om bij resultaatbestemming dit restantbedrag over te hevelen naar 2023.	261
Omgevingsdienst	In het uitvoeringsjaar 2022 zijn er minder opdrachten (dan geraamd) uitgezet bij de ODBN (Omgevingsdienst Brabant Noord) dan geraamd.	517
Subsidie groenblauwe schoolpleinen	In 2018 is € 375.100 subsidie ontvangen van de Provincie Noord Brabant. Aan vijf basisscholen (2020 - 2022) is een subsidie (door)verstrekt, waarvoor groenblauwe schoolpleinen zijn aangelegd. In 2023 ronden we de subsidie af. Het restant wordt terugbetaald aan de Provincie Noord Brabant in 2023. Wij stellen u voor om bij resultaatbestemming het restantbedrag over te hevelen naar 2023.	118
Duurzaamheid	Het duurzaamheidsplan 2022-2023 is in 2022 opgesteld. Tevens is in 2022 gestart met de uitvoering van het harmoniseren van beleid. In 2023 zullen veel projecten uit het duurzaamheidsplan voltooid worden. Voor de uitvoering van het duurzaamheidsplan 2022-2023, stellen we u voor om bij resultaatbestemming het restantbedrag over te hevelen naar 2023.	211
Warmtetransitie	Het plan warmtetransitie is in 2022 opgesteld en loopt door tot en met 2023. Een deel van de onderzoeken is uitgevoerd in 2022 zoals onderzoek naar de technische potentie van geothermie en aquathermie. In 2022 is € 51.000 uitgegeven, ten behoeve van de verdere uitvoering stellen we u voor bij resultaatbestemming het restantbedrag over te hevelen naar 2023.	748
Personeelslasten	Personeelslasten.	152
Baten
Sanering varkenshouderijen	Van de subsidie sanering varkenshouderijen is € 525.000 ontvangen in 2022. Er resteert een bedrag van € 261.000. Wij stellen u voor om bij resultaatbestemming dit restantbedrag over te hevelen naar 2023.		261
Groenblauwe schoolplein	De subsidie groenblauwe schoolpleinen € 375.100 is in 2018 ontvangen. In 2023 wordt de subsidie verrekend met de Provincie Noord Brabant. Wij stellen u voor het restantbedrag bij resultaatbestemming over te hevelen naar 2023.		118
Mutatie reserve	Ter dekking van het duurzaamheidsplan is de reserve duurzaamheid geraamd. De lagere beschikking over de reserve wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de lasten voor het duurzaamheidsplan € 145.800 lager waren dan begroot. Daarnaast is de beschikking over de reserve afschrijvingslasten lager omdat de afschrijvingslasten van deze investering ook lager zijn. Tevens is de beschikking over de reserve lager omdat de rente niet meer worden gedekt uit deze reserve.  Wij stellen voor om het bedrag (€ 145.800) dat ter dekking werd geraamd voor het duurzaamheidsplan 2022 - 2023 bij resultaatbestemming over te hevelen naar 2023.		179

 

Bijzondere ontwikkelingen en beleidsvoornemens

Maatschappelijke ontwikkelingen vormen een belangrijk kader in het werk van de ODBN en aan onze leefomgeving. Dat zijn er opnieuw veel in 2022. Grote maatschappelijke thema’s zoals het klimaatakkoord, de stikstofproblematiek, de Regionale Energie Strategie (RES), circulaire economie en het Schone Lucht Akkoord  (SLA) en natuurlijk de invoering van de Omgevingswet per 1-1-2024. Thema’s die wij allemaal herkennen. In toenemende mate merkt de ODBN dat zij gevraagd worden om bij deze thema’s mee te denken vanuit de uitvoering en diens kennis van de leefomgeving daarvoor in te zetten. Soms vragen deelnemers zelfs of de ODBN hiervan de trekkende partij in de regio kan zijn. In de veelheid van ontwikkelingen is dat begrijpelijk .
Voor de ODBN is er een groot belang dat de uitvoerbaarheid van beleid goed geborgd is. Daar denken zij graag over mee en uiteraard zullen zij ook zaken die men signaleert bij de feitelijke uitvoering onder de aandacht brengen van de bestuurders en beleidsmakers. De ODBN blijft daarbij wel in de adviserende rol die bij een uitvoeringsorganisatie past.

Aangezien de ODBN een uitvoeringsorganisatie is is het verder van groot belang dat de gemeente Land van Cuijk beschikt over een duidelijk (milieu)beleidskader en een robuuste formatie op dat vlak. Zo krijgt gezondheid binnen de Omgevingswet een zeer prominente rol in de Omgevingsvisie en Omgevingsplannen en dat betekent dat geurbeleid, endotoxinebeleid, luchtkwaliteit (fijnstof), geluidbeleid daarvoor toereikend moeten zijn door in dat aan te scherpen beleidskader gezondheid een prominente plek te geven. Studies van de GGD en de WHO (wereld gezondheidsorganisatie) tonen aan dat deze aspecten een negatieve invloed hebben op de gezondheid van mensen. Zowel tegen het Rijk (Urgena versus de rijksoverheid) als tegen gemeenten (onder andere Deurne) wordt door burgers (of diens belangenverenigingen) geprocedeerd omdat burgers stelden dat er onvoldoende door de overheid werd gedaan om hun gezondheid te beschermen.

Wat betreft bodembeleid  geldt dat met een veel bredere blik dan tot nu toe vorm zal moeten worden gegeven. Zo stelt de Rijksoverheid dat bodem, naast water, geldt als een van de leidende (rijks)principes voor alle ruimtelijke initiatieven moet gelden. Heel veel transities en opgaven (klimaatadaptie, de energietransitie maar ook de transitie van het buitengebied) leiden tot meer werkzaamheden op en in de bodem.  Er worden meer bodemenergiesystemen aangelegd als ook WKO installaties, er worden wadi’s of andere hemelwaterbergingsvoorzieningen gerealiseerd, leidingen voor zonneweides of windmolens getrokken of verzwaard, mestkelders ontmanteld als een agrarisch bedrijf stopt etc.  En wat te denken aan het voorkomen van verdroging van onze gronden en het mogelijk bergen van hemelwater of grondwater voor tijden dat de droogte hardnekkig is. 

Dit alles maakt dat er veel meer met en in de bodem plaatsvindt. Enerzijds betekenen alle werkzaamheden dat dit een invloed kan hebben op reeds bestaande mobiele bodemverontreinigingen of ingekapselde grondwaterverontreinigingen. Maar ook is het van belang een goed beeld te hebben van de bodemstructuur om zo te bepalen welke delen van de gemeenten geschikt zijn voor diverse plannen. Het verbrede bodembeleid moet ervoor zorgen dat inzicht verschaffen en daarbij tevens de randvoorwaarden daaraan koppelen. Een breed bodembeleid is dan ook onontkoombaar en gaat verder dan jaren is gebeurd.

Een deugdelijk beleidskader biedt niet alleen duidelijkheid voor ons als bestuurders of medewerkers (en die van de ODBN) maar biedt ook onze klanten (burgers/ondernemers of organisaties) meer duidelijkheid over de kaders waar zij hun plannen aan kunnen toetsen. Zo wordt voorkomen dat ad hoc op initiatieven gereageerd wordt en er sprake is van willekeur.

Op landelijk niveau is besloten de invoering van de Omgevingswet (opnieuw) uit te stellen tot 1 januari 2024. Het uitstel heeft er toe geresulteerd dat de ODBN in 2022  geen hinder heeft ondervonden bij het uitvoering van haar basistaken op gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) als gevolg van tijdbesteding aan de mogelijke gevolgen van voornoemde Omgevingswet.  

Door te focussen op de meest elementaire veranderingen maken we de Omgevingswet concreet en behapbaar voor de VTH-uitvoering. In de verdere invoering rondom Omgevingsplannen, de bruidsschat en nog vele andere onderwerpen is de ODBN afhankelijk van ons als bevoegd gezag. Voor de ODBN blijft van belang dat de uitvoerbaarheid goed geborgd is en waar het kan en wenselijk is, er voor burgers en bedrijven een gelijk speelveld bestaat.

Door het Rijk is in de zomer van de ‘specifieke uitkering toezicht en handhaving energie (SPUK-THE) gepresenteerd. Energietoezicht wordt onder de Omgevingswet één van de basistaken van de ODBN.  Dit betekent dat hun medewerkers onderzoeken hoe zij hun formatie op het gebied van energietoezicht  de komende periode kunnen uitbreiden. Als belangrijkste wijzigingen heeft het Rijk aangekondigd dat het toezicht op de energiebesparingsplicht wordt aangescherpt en per 1 juli 2023 in zijn geheel wordt ondergebracht in het basistakenpakket van de omgevingsdiensten. Deze datum staat overigens los van de beoogde datum voor de beoogde invoeringsdatum voor de Omgevingswet en blijft derhalve 1 juli aanstaande.

Voor de meeste gemeenten in onze regio voert de ODBN nu al energietoezicht uit bij zowel basis- als verzoektaakbedrijven. Alleen voor de gemeente Boekel en Den Bosch gelden andere afspraken, beide gemeenten zullen deze taken moeten overdragen. 
Ook het energietoezicht bij enkele van de grootste energieverbruikers (de ETS bedrijven)  gaat per 1-12-2023 over van het Rijk naar Omgevingsdiensten. Voor de grootste  energieverbruikers komt een Onderzoeksplicht waar de Omgevingsdiensten op moeten toezien.  Dit betekent dat de uitvoering van het energietoezicht in de regio vrijwel volledig bij de ODBN komt te liggen en dat de ODBN een nieuwe rol krijgt bij de zwaarste categorie bedrijven.

SPUK-THE Budget
Met deze verantwoordelijkheid en taken stelt het Rijk rechtstreeks aan Omgevingsdiensten 
ook een nieuw budget beschikbaar: een Specifieke Uitkering, oftewel SPUK-regeling. Dit budget is meerjarig (2022-2026). Deelnemende gemeenten waaronder onze gemeente is, als gevolg van de herindeling per 2022 en de invoering van een nieuw registratiesysteem, pas in 2023 aangesloten bij het project. Overigens stellen wij duidelijk dat het Rijk aan het verstrekken van de SPUK subsidie de voorwaarde heeft gesteld dat dit project niet ten koste mag gaan van de uren reguliere VTH-basistaken van de ODBN. Hierop zullen we daarom nadrukkelijk toezien.

Paragraaf Verbonden partijen

Waarstaatjegemeente: Energietransitie

Waarstaatjegemeente: Duurzame leefomgeving